De nieuwsredactie van Raakvlak vraagt zich af of ik ervaringen heb met excursies georganiseerd voor doofblinde mensen.
En hoe gevoelig de diverse organisaties zijn voor toegankelijkheid voor deze groep.
Tekst George Kabel
Bron: Raakvlak 5, 2018
Mijn antwoord is als volgt:
Om te beginnen eerst iets over mezelf: ik ben blind en ernstig slechthorend. Ik draag hoortoestellen, maar desondanks mis ik veel van het gesproken woord, zeker in gezelschappen.
Tijdens rondleidingen maak ik altijd gebruik van een externe, draadloze microfoon die ik aan de museumgids geef. Zonder deze microfoon is een excursie voor mij al een verloren zaak. Voorts neem ik altijd een begeleider mee die ook geïnteresseerd is in cultuur en kunst.
In het verleden heb ik regelmatig deelgenomen aan excursies van onder andere stichting KUBES en Twin-Travel. Daar waren excursies bij waar ik met veel plezier aan terugdenk. De algemene kenmerken van deze geslaagde excursies waren: een kleine groep deelnemers (twee tot zes personen), een gids met een duidelijke stem en een goed verhaal. Museumstukken/kunstwerken die aangeraakt konden worden en laag tempo waardoor ik alle tijd kreeg om die objecten goed te betasten.
Niet alle excursies waren geslaagd. Het tempo lag bijvoorbeeld te hoog waardoor er geen tijd was om kunstwerken aan te raken of te laten beschrijven. Of de gids had een onduidelijke stem of de akoestiek van de expositieruimte was slecht. Of het aantal deelnemers was groot met als gevolg veel geroezemoes en tijdverlies, omdat iedereen alles wilde zien/aanraken.
Ondanks het gebruik van een externe microfoon is een gids voor mij niet altijd te verstaan. Dat kan liggen aan veel omgevingslawaai die de microfoon ook oppikt. Het komt ook regelmatig voor, dat de akoestiek slecht is. Als er bijvoorbeeld veel galm is in een ruimte, dan pikt de externe microfoon dat ook op en versta ik weinig. Helaas komt het ook voor, dat een gids voor mijn oren een onduidelijke stem heeft. Hij/zij spreekt bijvoorbeeld naar mijn idee binnensmonds of met een dialect.
Dit zijn redenen waarom ik niet meer zo vaak met een excursie meega. Ik maak een uitzondering voor het Van Abbemuseum in Eindhoven. Maandelijks vinden daar rondleidingen plaats, speciaal voor slechtzienden en blinden. Helaas is de akoestiek van dat museum slecht. Dat maakt het luisteren naar de gidsen lastig en erg vermoeiend. Maar de aantallen deelnemers zijn meestal laag en de kwaliteit van het gebodene is hoog. Vaak is er iets aan te raken of zijn er reliëfafbeeldingen, replica’s voorhanden. Maar je moet wel van hedendaagse kunst houden…
De laatste jaren organiseer ik zelf excursies. Ik neem van tevoren contact op met een museum. Ik leg mijn wensen voor ten aanzien van het museumbezoek. Ik vraag bijvoorbeeld of er kunstwerken aangeraakt mogen worden. Voorts overleg ik, of er vanuit het museum voor begeleiding of voor een gids kan worden gezorgd. Meestal kost dat geld, maar dat vind ik geen enkel bezwaar.
Lijkt het bezoek zinvol, dan ga ik met een kleine groep bekenden, (meestal beperkt tot vier of zes personen) er heen.
Dit bevalt me goed. Veel musea zijn welwillend en bereid om mee te denken. Niet alle musea kunnen echter tegemoet komen aan mijn wensen. Bijvoorbeeld als de kunstwerken te kwetsbaar zijn om aangeraakt te kunnen worden.
Hoe dan ook, door van tevoren overleg te plegen en goede afspraken te maken, voorkom je teleurstellingen. Het voordeel van een kleine groep is, dat je vaak snel en goed contact met de gids of medewerker van een museum hebt. Waardoor je vaak een kwalitatief goede rondleiding krijgt. Dat laatste houdt in: goede en uitgebreide uitleg, een goede selectie aan te raken voorwerpen en de mogelijkheid om vragen te stellen. En natuurlijk, dat je alle tijd krijgt om alles in je op te nemen.
Ik heb niet alleen in Nederland goede ervaringen opgedaan, maar ook in het buitenland. Het valt me op, dat musea in Engeland, Frankrijk en Italië over veel aangepast materiaal en voorzieningen beschikken, zoals informatie in braille, reliëftekeningen, replica’s, maquettes en goed verstaanbare audio tours (ook in de Nederlandse taal).
Nog een tip: ik loop altijd een museumwinkel binnen en vraag of ik replica’s van kunstwerken of miniatuurkopieën van gebouwen mag voelen.